DEMİRLEME TEKNİKLERİ

ALARGA

Herhangi bir yerden karaya bağlı olmaksızın zemine demir atıp, zincir döşeyerek kalmaya verilen isimdir. Latince kökenli, Large yani geniş anlamına gelen bir kelimeden türetilmiştir.

Resim-104: Alargada Kalmak. Bozcaada’da Ayazma plajı

Demir atarken

1-Hazırlık. Teknedeki mürettebatı bilgilendirin, nereye ve nasıl demirleneceğini ve bunun sebeplerini önceden anlatın. Manevra sırasında oluşacak olası aksiliklerden bahsedin, B planları oluşturun ve paylaşın. Özellikle rüzgarlı yerlerde ırgatın başındaki ile dümendekinin, önceden oluşturdukları ortak “el işaretleri” kılavuzu çok yararlıdır.
2-Geceyse, baş taraftakilerin hazırda bir projektör veya fener bulundurmaları önemlidir.
3- Irgatın sigortası önceden kapatılmışsa, açın. Irgatı çalıştırarak deneyin.
4- Demirlenecek yeri belirlerken derinliği, rüzgarı ve akıntıyı hesaplayarak hareket edin.
5- Derinlik göstergenizi açın. Yoksa bir iskandil kullanın.

Resim-105: Gezinmeyi azaltmak veya koltuklarda süspansiyon amacıyla kullanılan kurşun ağırlık.

6-Salınımı hesaplayın. Rüzgar veya akıntı değişmesiyle beraber diğer tekne veya iskele-rıhtım ya da döküntülerle olan ilişkinin nasıl olacağını öngörmek yararlıdır.
7-Irgatı elektrikle değil, fren balata sistemini gevşeterek aşağıya indirin. Hızını ayarlamak için pratik gerekir ancak zamanla alışılır.

Resim-106: Gezinmeyi azaltmak için ek ağırlık kurşundan özel olarak imal edilmiş olabileceği gibi, dalış için kullanılan ağırlık kemeri de kullanılabilir.

8-Yarım yol tornistan ile zinciri dibe serin. Tüm kalomanın yaklaşık 2/3’üne gelindiğinde kastanyolayı sıkıştırarak, suga ederek, demirin tırnaklarının dibe gömülmesini sağlayın. Bu aşamada amaç demiri zemine gömmektir, çok fazla yüklenmemek gerekir
9-Tornistana geçmeden önce, suda yüzen bir halat (mesela botun boştaki halatı) olup olmadığını kontrol edin
10-Bosa tutun.
11-Su sıcaklığı uygunsa tercihen kendiniz bir maske ve şnorkelle dalıp, demirin ve zemin ile ilişkisini kontrol edin. Sıcaklık el vermiyorsa, ayna tabir edilen bir cam ile, dingiden dibi görmek mümkün olabilir.
12-Gündüzse işaretlerinizi asın, geceyse demir fenerinizi yakın.
13-Çok kısa kalacak olsanız bile kerterizlerinizi alın, tararsa alınacak tedbirleri baştan düşünün. Derinlik göstergesinden veya GPS’ten bulunduğunuz yeri takip edin. Gerekirse alarmınızı çalıştırın. Derinlik göstergesindeki değerlerin tekne karinasının altındaki mesafeyi gösterdiğini unutmamak gerekir.
14-Yapılan hesaplara göre tam yol tornistanla demire asıldığında eğer yerinden oynamıyorsa, o tekne fırtına sınırındaki rüzgarlara dayanır demektir. Ancak şartların daha sertleşebileceği de akılda tutulmalı, başka önlemler ve kaçış planları önceden düşünülmelidir.

Demir alırken, demir atılırken yapılan işlemlerin tam tersi yapılır. Buna göre;

1-Rüzgarın durumuna ve teknenin etrafla ilişkisine bakılır. Demir alındığında nasıl çıkılacağı hesaplanır.
2-Mürettebat bilgilendirilir. Aksilik durumunda neler yapılacağı kısaca anlatılır
3-Irgattaki ile dümendeki arasındaki temas önemlidir. Bkz el işaretler
4-Motor çalıştırılır. Isınması beklenir
5-Irgat sigortası açılır. Çalışıp çalışmadığı kontrol edilir
6-Dingi toplanır, uygun yere konur veya sabitlenir.
7-Suda yüzen halat yoksa hafif yolla demirin üzerine gidilir.
8-Bu esnada ırgatla zincirin boşunu alınır.
9-Tam demirin üstüne geldiğinde, makine boşa alınır, ırgatla demir dipten kurtulur.
10-Demir apikodan sonra tekne artık boştadır.
11-Yelken açılmadan motor kapatılmaz.

Demirde Gezinmek

Gezinmek ile kast edilen, baştan gelen rüzgar ve akıntı ile teknenin sağ ve sola doğru yaptığı devinimlerdir. Hava ve deniz şartlarının arttığı durumlarda artar. Her tekne belli bir miktar gezinmekle beraber, su üstü yapıların artmasıyla ve verilen kalomaya paralel olarak gezinme artar. Dümeni orta hatta sabitlemek, kalomayı azaltmak amacıyla zincirde ağırlık kullanmak, ön taraftan ikinci bir kısa demir veya fırtına paraşütü atmak veya çift direkli teknelerde arka direğe (mizena ya da bocrum) küçük bir yelken açmak gezinmeyi azaltmak için kullanılan çeşitli yöntemlerdir. Tek direkli teknelerde kıç ıstralyaya fırtına yelkenini açarak da aynı etki sağlanabilir, ancak fırtına şiddetinde rüzgarlarda tavsiye edilmez, yarardan fazla sorun yaratır, armayı zorlar, tarama riskini arttırır.

İster zincir, ister halat-zincir hangi tip bağlanma olursa olsun, zeminle olan açıyı azaltmak amacıyla ağırlık kullanmak, gezinmeye engel olur, kaloma miktarını azaltır. Bu iş için özel tasarlanmış ağırlıklar kullanılabileceği gibi (Resim-105 ve 106) dalış için kullanılan ağırlık kemeri, sağlam bir torba içinde çeşitli metal ağırlıklar veya yedek zincir kullanılabilir. Genel kural ağırlığın demirin ağırlığı kadar olmasıdır. Dar sıkışık demir yerlerinde, alargada kalan birden fazla teknenin olduğu kalabalık koylarda, salınımı azaltan yararlı bir uygulamadır.

Kıçtankara

Bizim sularda en yaygın olarak kullanılan demirleme-yanaşma tiplerinden birisidir. Akdeniz gibi gelgitlerin az olduğu ve sıkışık koylar ve limanlarda tercih edilen uygulamadır.

Çift koltukla kıçtankara

Ege ve Akdeniz’de gündüzleri hakim olan meltemin güneş batışı ve hava kararması ile şiddetini azaltması ve sabaha karşı yönünü tamamen değiştirmesi sebebiyle tekneler, kafalarını rüzgara çevirip, demirin merkezde olduğu bir dairede dönerler. Bu esnada, zincir zeminde kollarından bir ya da birkaçı dışarıda kalan balıkçı demiri veya 4 kollu gibi demirlere takılıp taramaya yol açabilirler. Güney sahillerinde baştan demir atıp kıçtan sahile bağlanmanın başlıca sebeplerinden birisi de budur. (Resim-116)
Aynı yaklaşımın bir diğer sebebi de, bizim kıyılarda hızla derinleşen koylardır. Eğimi fazla olan zeminlerde alargada kalmaktan kaçınmak için kıçtan alınan koltuk ile demirin her zaman daha sığ sulara doğru çekilmesi ve derine doğru yuvarlanmasının önüne geçilmiş olur. (Resim-117)

Kıçtankara bağlanmada, ağaç dalları veya kökleri yerine mümkün mertebe sağlam kayalar veya kuvvetli ağaçlar tercih edilmelidir. Güneyde bazı koylarda (Göcek gibi) baba ve anele inşaatı tamamlanmış olmakla beraber, henüz çok sınırlıdır. Zamanla bunların yaygınlaşmasını umuyoruz.

Sahildeki kayalara veya taşlara bağlarken halatların aşınmaması için, hortum veya benzeri kalın havlu/bezlerle badarna etmek gerekebilir. Bu iş için kısa zincirler de kullanmak mümkündür. Zincir aynı zamanda halat gevşediğinde, sahile vuran dalgayla kasanın kayadan çıkmasına da engel olur.

Sahile bağlanan uzun koltuklar için genelde yüzer özelliklere sahip, uzun (en az 50 metre) polipropilen halatlar tercih edilir. Gece demirde kalındığında bu halatların açık renk olması görünürlüğü kolaylaştırması açısından avantajlıdır. Aksi takdirde beyaz renkte görünür bir usturmaça da aynı görevi görür.

Sahile bağlanmada makaraya sarılı perlonlar çok pratik olmakla beraber, rüzgardan ses yapması, kendi üstlerine bağ yapılamaması ve makara haricinde kullanımları mümkün olmadığı için bazı teknecilerce tercih edilmezler. Perlonun aynı zamanda sürtünmeye mukavemeti de çok fazla değildir. Halatlardan farklı olarak, perlonların uçlarına kasa yapılır. Kasalar bu amaca uygun dikişle, perlonun kendi bedeni üstüne, önceden oluşturulurlar. Kasayı gerektiği kadar büyütmek için açılırlar.

Aynı teknik halatlarda da uygulanabilir. Geniş çaplı bir kayaya izbarço yapmaktansa, halatın kendi bedeni üstüne yapılacak küçük bir izbarço ile bir kement oluşturulur ve bu iyice genişletilerek kayaya geçirilir.

İskeleye veya pontona kıçtankara ederken ise polyester koltuklar kullanılmalıdır. Bu koltuklar, uzun sahil koltuklarından farklı olarak tekne boyu veya pasarellanın iki katından fazla (tercihen 2,5-3 katı kadar) olmalıdırlar.

Yanaşırken

1-Planlamanızı iyi yapın. Alargada kalmak için demir sermeye kıyasla, ırgattaki kişi ile dümenci arasındaki uyum ve zamanlama, bu manevrada daha da önem kazanır.
2-Tekne size ait olmasa bile donanımı tanımak, teknenin hareket kabiliyeti ile ataletini hesaplamak önemlidir. Kaç metre zincir var? Koltuk halatları kaçar metre?

Resim-117: Kıçtan kara olmak. Değişen rüzgarla, özellikle artan derinlik sebebiyle demirin taraması mümkündür

Demiri atıp geri geri tam iskeleye yanaşacakken, zincirin bitmesi herkesin başına gelebilecek sevimsiz bir olaydır. Manevrayı kesip, tüm zinciri toplayıp, dışarı çıkıp tekrar atmak bir çözümdür. Bir diğer pratik çözüm ise, zinciri ırgattan çıkartıp, hırça mapası bağlantısındaki kilidi açıp ucuna izbarço ile bağlanacak kalın ve yeterli uzunluktaki bir halatla beraber boş koymaktır. Manevrayı tekrarlamaya gerek kalmaz, zincir serilmiş olur, uzun halat ile esneme sağlanmış olur. Birçok soruna cevap pratik bir çözümdür.

3-Kıç koltuklarınızı ve usturmaçalarınızı henüz manevraya başlamadan hazır edin.
4-Rüzgarı hesaplayın. Kafadan geldiğinde daha yavaş, kıçtan geldiğinde daha devirli kullanmaktan kaçınmayın. Birçok kez en zorlayıcı olanı yandan geldiği durumdur.
5-Tornistan basmadan önce uzanıp suda yüzen bir halat olup olmadığına bakın. Arkadan çekilen dinginin halatı pervaneye en çok dolanan halattır!
6-Teknenin kıçında çekilen dingiyi başa alın. Bunun için en iyi zaman, teknenin üstünde yol olmadığı tam tornistana geçerken oluşan aralıktır.
7-Tornistanda teknenin dümen dinlemesi ancak üzerinde yol varsa mümkündür. Bir şekilde manevra kesintiye uğrarsa, tekrar tornistan basacaksanız, pervane etkisiyle teknenin kıçının atacağını hesaplayın.
8-Gerekirse demiri alıp tekrar çıkmak ve tüm manevrayı tekrarlamaktan çekinmeyin.
9-İskeleye ya da rıhtıma bağlanmak sizi bekleyen bir profesyonelin olduğu durumlar nispeten kolaydır, yoksa bir yabancıdan rica etmek gerekebilir.
Başkalarının attığı bağları, profesyonel bile olsalar, her iş bitip sahile çıktığınızda mutlaka kontrol edin.
10-Eğer kimse yoksa, iyice yanaşıp birisinin rıhtıma ya da iskeleye çıkması gerekebilir. Olası yaslanmalar için kıça bağlı bir balon usturmaçayı hazırlayın.
11-Eğer uzun bir koltukla kimsenin olmadığı bir sahile bağlanıyorsanız, uzun koltuğu hazırlayın, rodasını açın, düzenli olduğuna dikkat edin. Bir ucunu uygun yerden dışarı çıkartıp, diğer ucunu mutlaka tespit edin.
12-Sahile yüzerek çıkacaksanız mutlaka ayakkabı veya terlik giyin.
13-Dingiyle çıkacaksanız sahile çıktığınızda önce dingiyi sağlama alın. Onu bağlayın.
14-Her zaman rüzgarüstü koltuğu önce bağlayın.
15-Kıç koltuklarının bir uçları tekneye bağlı olmalıdır. Diğer ucu verirken uygun yerden çıktığına, etraf vardavela ve/veya başka unsurlara takılmayacağını kontrol edin.
16-Deplasmanı büyük ağır teknelerde, koltuğun boşunu elle almakta zorlanıyorsanız, motor kuvvetinden yararlanın. Tornistan yarım yol basılıyken, kıç koltuğun boşunu almak, voltalayıp bağladıktan sonra motoru boşa aldığınızda koltuğun gerileceğini göreceksiniz.
17-Koltukların hepsini bağladıktan sonra demirin de boşunu alın.
18-Tekneyi hemen terk etmeyin. Bir süre tarayıp taramadığına bakın. Bunun için en uygun gözlem boşalan koltuk halatlarını takip etmektir.

Ayrılırken

Çıkarken yapılacaklar girerken yapılacakların tam tersidir, ancak birkaç küçük husus.

1-Rüzgarüstü koltuk veya açmazlar en son çözülür. Diğerlerini önceden boşlayın. Koltukların doblin olması tekne içinden çözülüp, alınmasını kolaylaştırır. Bir diğer kişinin pontonda veya rıhtımda beklemesine gerek kalmaz.
2-Eğer rüzgar yandan bastırıyorsa ve sertse, yavaş çeken ırgatlarda sadece onun hızıyla çıkmaya çalışmayın. Motorla basıp hızla sıkışık yeri terk edin.
3-Botun rüzgaraltında kalıp, diğer tekne ve onun zinciriyle çapariz yapması sık karşılaşılan bir durumdur. Çıkmadan botu neta edin.
4-Usturmaçaları ayarlayın. Çıkış veya girişte zor durumlar için serbest bir balon usturmaçanın, güvertede el altında bulundurulması her zaman çok yararlıdır.

Bir limana nasıl girildiyse, öyle çıkılır…

Güney sahillerinde yüksek yamaçlardan gelen sert rüzgarlar ve civarnalar demirde kalan herkesi rahatsız eder. Kısa sürmelerine rağmen, oldukça şiddetli esmeleri sebebiyle rahatsızlık verirler.

Resim-118: Kıçtankarada rüzgarın yön ve şiddetindeki değişikliklere göre yapılan farklı uygulamalar. Sert havalarda kıç koltukların esnemesini arttırmak için, çapraz koltuk tutulur, daha uzun halat daha çok esner. Çok sert rüzgarlarda, koltuğu tercihen rüzgarın geldiği yöne doğru tutmak, demire binen yükü azaltır.

Kıçtan sahile bağlanmış tekneler, rüzgara paralel iseler hele de karaya aldıkları koltuk rüzgar üstündeyse rahat ederler, bu sayede demire binen yük en azdır. Ancak teknelerin bordasından gelen sert rüzgarlarda hem kıç koltuğa ama daha da fazla demire yük binmesi taramaya sebebiyet verebilir. Bu durumda, kıç koltuk teknenin başına götürülerek, teknenin kafasının rüzgara doğru dönmesi sağlanır. Demire binen yük paylaştırılmış olur.
Ancak bu işlem diğer teknelerin de benzer bir uygulama yaptığı durumlarda mantıklı bir yaklaşımdır. Yandaki büyük teknelerden alınan açmazlar, demire binen yükü azaltmada yararlı olabilir.
Bütün bu önlemlere rağmen demir tarıyorsa, demir alıp çıkmak gerekir. Genelde yüksek yamaçlardan inerek sahilde çok sert esen bu kaçaklar, koydan çıkıp açıkdenize seyredince etkilerini kaybederler. (Resim-118)

Demir atmayı bilmek kadar almayı bilmek de meziyettir.

BAŞTANKARA

Resim-120: Kıç demiri düzeneği. Demir, demir halat ve zinciri, etrafa zarar vermemesi açısından sabit bir makara, Demiri hazır şekilde kıçta taşımak, acil durumlarda hızlı manevra etmeye olanak sağlar

En kolay kara baştankara
Birçok dümencinin ortak görüşüne göre, gerekli kıç demiri düzeneği olan bir teknenin en zor rüzgar ve akıntı şartlarında en sıkışık bir limanda dahi baştankara olması diğer demirleme tekniklerine göre daha kolaydır. Hızla sığlaşan sahilde, dümen palasını dibe oturtma riskine engel olur, tornistanda manevra dinlemeyen pervane ve dümen sorunlarıyla da uğraşılmaz. Kalabalık rıhtım ve pontonlara yanaşınca, tekne içi mahremiyeti sağlanması bir diğer avantajıdır.
Başlıca dezavantajı karaya giriş-çıkışlarda teknenin pruvasının, kıçına kıyasla çok daha az uygun olmasıdır. Bu şekilde yanaşmayı tercih eden birçok tekne sahibi teknelerinin pruvasında, vardavelaya ya da demire monte edilen portatif merdivenler taşırlar (Resim-119).

Kıç demiri

Tecrübeli denizcilerin teknelerinde vazgeçemediği elemanlardan birisi de kıç demiridir. Zorlu manevra edilen dar limanlarda büyük kolaylık sağlayabildiği gibi acil durumlarda hazır bir düzenekten salıverilmesi de büyük avantajdır.
Genelde ana demirini pruvada kullanan gezi yatlarının büyük kısmında kıç demiri elle atılır ve çekilir. Daha büyük teknelerde, bu iş için kıçta bir ikinci ırgat bulunabilir.
Elle atıldığı ve çekildiği durumlarda hafif olmasını sağlamak amacıyla, sadece halat veya halat/zincir kombinasyonuna ek olarak hafif yapıda alaşım metalden modeller tercih edilir. Bu amaca en iyi hizmet eden çapa tipleri Fortress, FOB light ve Guardian’dır. (Bkz. Demirler )
Demiri attıktan sonra zincirin ve halatın, bazen de üstünde yol olan teknenin ilerlemesi sırasında çapariz yaratmaması için zincirin ve halatın düzgün şekilde istiflenmiş olması ve tekneyi belli bir sabit dönen makara/yuvadan terk ediyor olması büyük yarar sağlar. (Resim-120)
Ancak yanaşmadan sonra, halatın bu yuvadan alınarak standart kullanılan kurtağzından geçirilerek bir koçboynuzuna sabitlenmesi gerekmektedir.


Resim-119: Baş taraf merdiven ve basamakları

Kıç demirinde kullanılan halatın, diğer demir veya tonoz halatları gibi çok iyi esniyor ve batıyor olması gerekmektedir. Her ne kadar ıslandığında mukavemetini belli oranda kaybediyor dahi olsa bu amaca en iyi hizmet eden ürün naylondur (Bkz- Halatlar).
Halatın zincire tespitinde, bağ atılmamalı, zincir baklasından daha geniş radansa veya kilit kullanılmamalı, direkt bakla aralıklarına örülmelidir. Bir diğer alternatif ise, eğer zincir bakla boşluğu yeterli genişlikteyse zincire örgü yapılmasıdır. Bu sayede halat-zincir bileşkesi söz konusu düzenekten geçerken herhangi bir takılma olmaz. Ancak bu örgüdeki yıpranma her sezon başı gözden geçirilmeli ve gerekirse yenilenmelidir.
Zincirin uzunluğu değişken olmakla beraber en az 5 metre ile tekne boyu kadardır. Zincirin boyu ve kalınlığı arttıkça elle çekmenin de zorlaşacağı akılda tutulmalıdır.
Zincirin boyu kadar önemli bir diğer husus da zincirin kalibresidir. Teknenin başında ana demiri için bir ırgat ve ona uygun zincir kullanan teknelerde, çoğunlukla aynı kalibre zincir kullanılması adettendir. Bunun sebebi, eğer kıç demiri dipte bir yere veya bir başka demire/halata takılırsa, bunu öne götürüp ana zinciri yerinden çıkartıp, ırgatın kavaletasına geçirip o sayede yukarı almanın mümkün olmasıdır.
Kıç demiriyle ilgili dikkat edilmesi gereken son husus, demiri atarken, hele de zincir de mevcutsa tekne bordasına ve vardavelaya zarar vermemesidir.

Çift Demir

Resim-112: İkinci demiri botla atmak

Hava ve deniz şartlarının zorlaştığı durumlarda, ikinci bir çapayı da atmak tutunmayı arttırır.
İlki ile en fazla 60° açı oluşturacak şekilde baştan atılan zemine uygun seçilmiş ikinci çapa, gezinmeyi azaltır, yükü dağıtır ve tutunmayı arttırır.
Bu sebeple birçok tekne sahibi teknesinde, farklı zeminlerde farklı tutunma özelliklerine sahip yedek çapa veya çapalar bulundururlar.
Örneğin biz Lotus'ta baş demiri olarak 27 kg Delta, kıç demiri olarak 16 kg Danfort ve fırtına şartlarında kullanmak için de 35 kg'lık katlanır bir admiralti bulunduruyoruz.
Önerilen yedek demirler ve fırtına çapaları Tablo-9’da verilmiştir. İkinci demir, ilk demir atıldıktan sonra manevra ile asıl tekneden atılabileceği gibi ilk demir atıldıktan ve yerleştirildikten sonra, dingi ile de taşınabilir. Bu daha kontrollü bir manevra olmakla beraber, sert rüzgarda dinginin kontrolü, rüzgarüstüne kürek çekme ve/veya düşük beygir gücüyle gitme, mesafenin iyi ayarlanması gibi karışık ve zor bir ameliyedir, ancak yapıldıktan sonra tekneyi de kaptanı da çok rahatlatır. (Resim-112)

Resim-111: İkinci demir atıldığına, iki zincir arasına konmak üzere büyük fırdöndü ve kilitler hazırda bulunmalıdır. Ticari teknelerde ağır zincirlerin arasına konan ve teknenin serbestçe dolaşmasına izin veren bu düzeneğe karamursala adı verilir.

Botla demiri atarken, iki yöntem uygulanabilir. Birincisi ve daha uygun olanı, özellikle sert havalarda, demirle beraber tüm demir halatını bota alarak, atılması önceden tespit edilmiş yere kadar gitmek, demiri attıktan sonra tekneye doğru zincir/halatı sererek, ucunu tekneye sabitlemektir.
Bu esnada dikkat edilmesi gereken husus, halatın en altta, zincirin üstte ve demirin en üstte, düzgün bir şekilde yerleştirilmiş olmasıdır.
Gittikçe derinleşen zeminlerde ikinci demiri atarken nispeten daha sığ olan tarafa atmak gerekir. Bu sayede taramanın önüne geçilmiş olur.

Demir halatının çımasının, demir atılmadan bota tespit edilmiş olmasına ayrıca dikkat edilmelidir. Aksi takdirde, tüm demiri-zinciri ve halatı denize düşürmek ve kaybetmek işten değildir.

Tablo-9: Teknelerde bulunması önerilen demir sayısı ve tipleri

Tekne Tipi	Esas Demir	Kıç Demiri	Fırtına Demiri*	Diğer
7 metreden küçük günlük seyir tekneleri	1
7 metreden büyük günlük seyir tekneleri	1	1
Okyanus Yarış Yelkenlisi (<28 feet)**	1
Okyanus Yarış Yelkenlisi (>28 Feet)**	1	1
Motor veya yelken-Kıyı Seyri	1	1
Motor veya yelken-Açıkdeniz Seyri	1	1	1
Açıkdeniz İş-Balıkçı Tekneleri	1		1	4 kollu

*Fırtına demiri ile kastedilen deniz demiri değildir.
** Londra Açıkdeniz Yarış Konseyinin önermesidir.

Tandem Demirleme

Bu sistemde, aynı zincir veya halat üzerine arka arkaya birbirlerine bağlı iki çapa atılır. (Şekil-113) Yapılan testler özellikle güvenilir olmayan zeminlerde, tarif edildiği gibi iki çapanın atılmasının, iki çapanın toplam tutunma gücünün %20-30 üstüne kadar çıkabilen bir etkinliğe sahip olduğunu göstermektedir.
Kum gibi zaten güvenilir olan zeminlerde bu oran daha azdır. Delta ve Danortta maksimum ama pulluk gibi eklemleri olan çapa tiplerinde daha az etkilidir.

Resim-113: Tandem demirleme

Birden Fazla Teknenin Demirde Durması

Resim-114: Birden fazla teknenin demirde kalması. Dalgada direk ve gurcataların birbirine çarpmaması için biraz asimetrik bağlanmakta yarar vardır.

Rüzgar yönünün değiştiği durumlarda, yanyan demirlemiş tekneler, eğer birbirleri üstüne bağlanmışlarsa, suyun içinde demirlerin ve zincirlerin karışması olasılığı oldukça fazladır. Bu yüzden alargada yan yana kalması planlanan iki ya da daha fazla teknenin demirlemesi sırasında en çok tercih edilen yöntem, büyük olan teknenin büyük olan çapasıyla demir sermesinden sonra, diğer küçük teknenin veya teknelerin onun üstüne bordalamasıdır. Eğer ikinci bir demir atılması söz konusuysa, onu da yine ilk tekne atar. (Resim-114)
Bu tip demirlemede verilmesi gereken kaloma miktarının aynı hava ve derinliğe göre daha fazla tutulması gerekecektir.

Eğer tekneler kıçtan kara oldularsa, dolanma söz konusu değildir. Her iki tekne de kendi demirlerini atabilirler.

Önden-Arkadan Demirleme

Resim-115: Bahama tipi demirleme

Dar ve sıkışık yerlerde, rüzgar ve akıntı engel olmayacaksa önden ve arkadan demir atarak hareket alanını kısıtlamak gerekebilir. Buna apıştırmak da denir. Ancak sert rüzgarların hakim olduğu ya da karışık akıntıların hakim olduğu yerler bu iş için uygun değildir. 15 knottan fazla rüzgarda ve/veya 1 knottan fazla akıntıda yapılması tavsiye edilmez.
İkinci demir, uzun bir halat ile atıldıktan sonra boş konularak birincisinin bırakılacağı yere kadar gelinir. Yeterli kaloma verilirken diğerinin boşu alınır.

Resim-115b: Kalibre zincir için kuvvetlendirilmiş kilit. Bu tip zincirlerin bakla boşluğu çok az olduğu için standart kilit kullanılamaz

Diğer bir yöntem de yedek demiri dingi ile taşıyıp atmaktır.

Bahama tipi demirleme önden arkadan demirlemeden farklıdır. Burada yapılan önlü arkalı, birbirlerine neredeyse 180 açı oluşturacak şekilde atılmış olan iki demiri ortada bir büyük fırdöndü ile birleştirdikten sonra tekneye almaktır. Rüzgarın ve akıntının sık değiştiği yerlerde kullanılır.
Salması olan teknelerde, halatların tekneye takılmaması için bir ağırlıkla su kesiminin altında birleştirilmesi yararlıdır. (Resim-115) Pratik uygulamasında, baştan atılan esas demir tüm zincirin yarısına gelene kadar, rüzgara uygun serildikten sonra tam ortaya yerleştirilen özel kilit (Resim-115b) ve fırdöndüye bağlanan güçlü bir halatla, tespit yapılır. Hem halat hem de zincirin kalanı aynı doğrultuda döşenmeye devam edilir. Zincirin sonu, zincirliğe bağlanan hırça mapasından sökülerek, bir kilit ile yedek demire bağlanır ve funda edilir. Eldeki halatın boşu alınarak zincirin tam ortasına kadar gelinir.
Halat tekneye sabitlenir. Bu sayede, zincirin orta yeri merkezli bir noktada tekne sabit olarak, değişen akıntı veya rüzgara kafasını döner.

http://www.lotusseyirdefteri.com/ileri_teknikler.html

0 yorum :

Yorum Gönder

ÜYE OLMADAN YORUM YAPABİLİRSİNİZ.
Yazınız denetlendikden sonra yayınlanacakdır.
yazınıza verilen cevapdan haberdar olmak isterseniz, aşağıdaki ( E-posta yoluyla abone ol ) tıklayıp @posta adresinizi yazın onaylayın, yazınıza verilen cevap yorum size @posta olarak bildirilecekdir.