1. TEKNE TİPLERİ ve TANIMLARI

1. TEKNE TİPLERİ ve TANIMLARI

YATÇILIĞIN KISA TARİHÇESİ

Bildiğimiz anlamda gezi veya yarış için yelkenciliğin,ya da ‘’keyif’’ için amatör denizciliğin köklerinin 17. yüzyılın ikinci yarısı Hollanda’sına uzandığını bilmekteyiz.1660 yılında Amsterdam şehri İngiltere kralı II. Charles’e taç giyme hediyesi olarak "Mary" adlı yatı hediye eder.Bu tekne Britanya’nın ilk yatı ve İngiliz yatçılığının başlangıcıdır.İngilizce ve Almanca yacht, Türkçe yat ismi Flemenklerin jaght (avcı, takipçi) kelimesinden türemiştir. Hollandalılar 14. yüzyıldan itibaren korsanları, kaçakçıları kovalamak, bazen de gezi için kullandıkları küçük, hızlı teknelere bu ismi vermişlerdir.

Genelde amatör denizcilerin kullandığı hangi teknelerin "yat" sınıfına girdiği cevaplaması zor bir sorudur. Eski tanımlamalara göre kürekli tekneler hariç, her türlü motorlu veya yelkenli tekne, -çocuklarımızın bindiği Optimist sınıfı teknecik bile-, yat sayılmaktadır. Amerikalıların 10 metrenin altındaki kamaralı açık deniz teknelerini yat saymadıkları, Orta Avrupa ülkelerinde ise ayrımın yelkenlilerde sınıf tekneleri, açık güverteli tekneler ve yatlar; motorlu teknelerde spor tekneler, motorbotlar ve motoryatlar olarak yapıldığı görülmektedir. Ayrıca gittikçe zenginleşen dünyamızda süperyat ( 40 metreye kadar olanlar) ve megayat ( 40 metreden büyük boylar) gibi biraz zorlama kavramlara da denizcilik yayınlarında rastlanmaktadır.

Ülkemizde önceki dönemlerde yelkenli teknelere ‘’kotra’’ dendiğini de hatırlıyoruz.

1.1 YELKENLİ TEKNELER

1.1.1 DİNGİ ve YOLE’ler

Yelken takılmış servis veya tahlisiye botları veya sandallardan başlamak üzere 2 metreyi biraz aşan boylardan başlayıp 6 metre civarı boylara kadar olabilirler. Ortak özellikleri açık güverteli olup, bazen başüstünde bir kapalı alanları olmasına rağmen,kamarasız olmalarıdır. Sürgülü salma sistemlerine sahiptirler, safraları yoktur. Tekne ekibin ağırlığı ile dengelenmek zorundadır.Neredeyse tamamı hafiflikleri ve boyları sayesinde bir tekne treyleri ile araba arkasında çekilebilir. Uzun bir geçmişleri olduğundan gezi için tasarlanmış, kolay kullanım ve basit donanım özellikleri gösterenleri olduğu gibi, yüksek teknoloji ile donatılmış süratli tipleri de mevcuttur. Yelken yarışları için ulusal veya uluslararası sınıf olarak seçilmiş tekneler vardır. Optimist, Europe, 420, Laser, Finn, Snipe ve FD bu tip teknelere örnektir.

Europe sınıfı dingi

İsviçre göllerinin süratli teknesi Lacustre

1.1.2 SALMALI AÇIK GÜVERTELİ TEKNELER

Bu gurupta yer alan tekneler boyut ve ağırlıkça daha gelişmişlerdir.Sabit salma ve safraya sahiptirler.Çoğunlukla bir araçla çekilerek taşınmaları mümkün değildir. Dragon sınıfı gibi geçmişi çok eski, iyi tanınan klasik tasarımlı yarış teknelerin yanı sıra seri üretim yapan kimi üreticilerin modern gezi veya yarış sınıfı tekneleri vardır.

1.1.3 KAMARALI TEKNELER

Bir önceki gruba göre biraz daha büyük, belli bir miktarda konfor sunabilen teknelerdir.Aynı zamanda bir sınıf teknesi olan Folkeboat, Beneteau üretimi First 211, Jeanneau Sun Odyssey 24.2, J 24 gibi 6-9 metre boy aralığındaki bu tekneler yarışma zevkini yaşatabildikleri gibi, günlük veya hafta sonu gezileri için yatak, basit bir kuzine, WC gibi asgari konforu sağlarlar.

Folkeboat fırtınada

Çoğunlukla dıştan takma benzinli veya içten takma ufak bir Diesel motor ile donatılmışlardır.

J 22 sınıfı tekneler yarışırken

1.1.4 YELKENLİ YATLAR

Grand Soleil
43 yelkenli yat

Kamaralı yelkenli teknelerden boyca daha büyük olmaları gerekmemekle birlikte,gerek emniyet, gerek konfor açısından daha gelişmişlerdir. Daha yüksek bordalar, havuzluk su tahliye giderleri,pulpit ve vardavela sistemleri gibi emniyet açısından; gerekse kamara içi konforları açısından ilave imkanlar sağlamaktadırlar.

Genelde boy veren kamara yüksekliği, içten takma motor, 4 kişiyi yatıracak alan,kapalı bir WC bölmesi, su ve yakıt tankları, elektrik sistemi, depolama hacimleri gibi gerekliliklerle 7,5 – 8 metre boydan itibaren üretilmeleri gerekir.

Tamamen gezi amaçlı üretilen tipleri olduğu gibi daha hafif ve daha gelişmiş sportif donanımlı cruiser/racer denilen gezi ve yarış yelkenciliği için kullanılabilenleri ve tamamen yarış amaçlı üretilenleri vardır. 9 – 12 metre boy aralığındaki yelkenli yatlar en sıkça rastladığımız yelkenlilerdir. Geçmişte "yardımcı motor" adı verilen ve sadece limana giriş çıkışlarda veya rüzgarsız havada kullanılan motorların yerini günümüzde uzun motor seyirlerine imkan tanıyan güçlü makinalar almıştır.

Nauticat 38 motorsailor

Çeşitli firma ve tersaneler 35 metre boya kadar ulaşan modelleri seri üretim olarak piyasaya sunmaktadırlar.

1.1.5 MOTORSAILOR’lar

Öncelikle Türkçe bir isim bulmamız gereken bu tekneler, motorlu ve yelkenli teknelerin %50 -%50 özelliklerini taşıyacak şekilde düşünülmüş ve imal edilmişlerdir. Yani tekne yelkenle emsali bir yelkenlinin performansının en az % 50’sine,yada motorla bir motoryatın performansının yarısına ulaşmalıdır. Bu şekilde imal edilen ilk örnekler ne yelkencilerden ne de motoryat sahiplerinden kabul görmeyince konsept geliştirilmiş ve günümüzde %90-%90 kabulune ulaşılmıştır. Modern motorsailor’lar yüksek bir konfor sunarken,bir yelkenli yatın hızlarına çok yaklaşabilmektedir. Aynı şekilde bir motoryat hayranı alıştığı şartları sağlayan bir teknede yelken keyfini de yaşayabilmektedir.

Motorsailor’ları tanımlayan genel özellikler kamara arkasında üç tarafı ve üstü kapalı bir davlumbaz veya tamamen kapalı bir kumanda mahalli,yüksek bordalar, yelkenlilere göre daha kısa bir arma ve daha ufak yelkenler ve daha geniş iç hacimdir. Motorsailor’ların motor güçleri yüksektir ve belli bir tekne büyüklüğünden sonra çift motor uygulamasına da rastlanır.

1.1.6 ÇOK GÖVDELİ TEKNELER ( Katamaran ve Trimaranlar )

Polinezya yerlilerinin kayıklarından esinlenerek yaratılan çift gövdeli (katamaran) veya ana gövde yanında iki ufak gövdeli (trimaran) teknelerin popülerliği her geçen gün artmaktadır. Derin salmaları olmadığı için sığ sulara girebilen ve safra taşımadıkları için hafif ve süratli olan bu tekneler yarış veya rekor amaçlı üretildiklerinde tek gövdeli teknelerin asla ulaşamayacakları hızlara ulaşabilmektedirler. Çok gövdeli teknelerin öne sürülebilecek en önemli mahsuru, devrildiklerinde düzelememeleridir. Bu nedenle gezi amaçlı imal edilen katamaranlar nispeten ufak yelken alanlarına sahiptirler, bu da sürat avantajlarını ortadan kaldırmıştır. Ancak bu teknelerin bayılmadan düz seyir yapabilmeleri ve tek gövdeli teknelere göre mukayese kabul etmez iç yerleşim ferahlık ve genişliği okyanus aşırı seyir yapan gezginlerin bile bu tekneler ile gittikçe daha fazla ilgilenmeleri sonucunu doğurmuştur.

Fountaine Pajot Belize 43 Katamaran

Dragonfly Trimaran

1.2 MOTORLU TEKNELER

1.2.1 MOTORLU BOTLAR, SANDALLAR

Marintek skisport 530 LX

Ahşap veya CTP(fiberglass) malzemelerden üretilmiş, yaklaşık 2.5 metreden başlayan çeşitli boylarda gezi, balıkçılık amaçlarıyla, büyük teknelere ait servis ve tahlisiye botu olarak kullanılan teknelerdir. Dıştan takma veya ufak, hafif içten takma motorlarla donatılmışlardır. Remork ile araç arkasında çekilebilirler.

Bu basit ve iddiasız tekneler pek çok amatör denizcinin denizle ilk tanışmasını sağlamışlardır. Ülkemizde geleneksel ahşap imalatçıları olduğu gibi farklı firmalar tarafından çeşitli boylarda üretilmektedirler.

Barbaros tekne , 4.70m motorlu sandal

1.2.2 SPOR TEKNELER, SÜRAT MOTORLARI

Genelde 4,5 – 8 metre boy aralığında, çok büyük oranda CTP’den mamul, dıştan takma veya içten takma kuyruklu adı verilen tarzda benzinli veya Diesel motorlarla yürütülürler. Su altı formu ve motor güçlerine göre yüksek süratlere ulaşabilirler. Ufak boylarda açık güverteli,büyüdükçe yarım kamaralı veya kapalı kamaralı,yatak, WC bölmesi ve kuzine ile donatılmış tipleri vardır. Büyük oranda römork ile taşımaya uygundurlar.

1.2.3 KAMARALI TEKNELER

6 - 8,5 metre boy aralığında, kapalı hacminde belli bir konfor standardı sağlayan,büyük çoğunlukla içten takma motorlu ve rahat bir açık havuzluğa sahip teknelerdir. Ülkemize özgü formlu ahşap tekneler olduğu gibi çok çeşitli, CTP’den mamul örnekleri vardır. Ağırlıkları nedeniyle römork ile taşınmazlar.

Barbaros 26, yerli yapım 7.80 m tekne

Genelde bir ailenin günlük ve hafta sonu gezileri için gerekli şartları yerine getirirler. 20 BG’den başlayan mütevazı teknelerden 250 - 300 BG’ne kadar motorlar ile donatılmış süratli tipleri vardır.

ABD menşeli Sea Ray 38

1.2.4 MOTORYATLAR

Donanımları ve aksesuarları bir ekibin uzun seyehatler yapabilmesine olanak tanır.Günümüzde 30 metreye kadar seri üretim yapan firmalar mevcuttur.

8,5 – 9 metre boydan itibaren çeşitli malzemeler ile imal edilmiş,iyi donatılmış, büyüklük ve tasarım kriterlerine göre kıyı veya açık deniz seyri için gerekli emniyet şartlarını sağlayan, tek veya çift motorlu yatlardır.

Grand Banks 64 motoryat

Tasarım özelliklerine göre denizci ve ağır tipleri veya derin V-şeklinde su altı formları ve güçlü motorları ile çok hızlı olabilenleri vardır.

ABD menşeli motorlu katamaran

1.2.5 ÇOK GÖVDELİLER

Yelkenli teknelerde olduğu gibi motoryatlarında iki gövdeli katamaran tipleri mevcut olup,aynı boydaki tek gövdeli teknelere oranla büyük yaşam hacim avantajları tercih nedeni olabilmektedir.

Kaynak : Denizce

0 yorum :

Yorum Gönder

ÜYE OLMADAN YORUM YAPABİLİRSİNİZ.
Yazınız denetlendikden sonra yayınlanacakdır.
yazınıza verilen cevapdan haberdar olmak isterseniz, aşağıdaki ( E-posta yoluyla abone ol ) tıklayıp @posta adresinizi yazın onaylayın, yazınıza verilen cevap yorum size @posta olarak bildirilecekdir.